Selimi tregon se si Haradinaj e ndryshoi Marrëveshjen për Ujmanin

Ministri i Drejtësisë Selim Selimi, ka qenë mysafir në Euronews Albania në emisionin “Balkan Talks”, që udhëhiqet nga gazetari Franko Egro.

Selimi foli rreth Marrëveshjes Kosovë-Serbi që u firmos më 4 shtator në Washington, në veçanti për ndërhyrjen e kryetarit të Aleancës për Ardhmëinë e Kosovës Ramush Haradinaj, tek pika e Marrëveshjes për Ujmanin.

“Aktivizimi i z. Haradinaj nga Prishtina dhe roli i tij aktiv për këtë marrëveshje, mund të them, ka qenë ndryshim pozitivisht. Pasi që këshillat e tij dhe sugjerimet e tij e bën Marrëveshjen më të mirë”.

I pari i Drejtësisë në Kosovë foli edhe për rrezikun e ndarjes së liqenit të Ujmanit.

“Ne versionin e parë të marrëveshjes, thuhet se ka një ndarje mes palëve për çështjen e energjisë, pastaj ka dalë studimi i fizibiliteti. Do të thotë që se amerikanët do të bëjnë një udhëzues se si do të shfrytëzohet liqeni për energji. E jo të ndajmë ne liqenin e Ujmanit”.

Sipas tij ndërhyrja e Haradinajt ka qenë në të mirë të Kosovës.

“Intervenime të tilla, veçanërisht të z. Haradinaj, i cili ka një përvojë të jashtëzakonshme në dialogim, dhe ka një njohuri për çështjet e sovranitetit dhe çështjet e shtetit ka qenë një pikë kthese në pikat e kësaj marrëveshje”.

Intervista e plotë:

Ministri i Drejtësisë së Kosovës, Selim Selimi flet për Balkan Talks me gazetarin Franko Egro në Euronews Albania rreth marrëveshjes së Uashingtonit, ku ai ishte prezent si përfaqësues i delegacionit të Kosovës. Ai tregon për të gjitha çështjet e nxehta, nga kundërshtitë dhe përplasjet e shkuara rreth dialogut, deri te pikat e marrëveshjes së Uashingtonit, si çështja e liqenit të Ujmanit, apo dhe ndikimit që kjo marrëveshje mund të ketë në situatën e brendshme poltiike në Kosovë.

Z. Selimi në rast se do t’jua kërkoja shkurtimisht, për ju, si pjesëtar i delegacionit të Republikës së Kosovës në Shtëpinë e Bardhë, në takimin që patët atje, cila ishte arritja më madhore e asaj marrëveshje që u nënshkrua atje?  

Arritja më madhore, unë mund të them ishte rikthimi i Amerikës fuqishëm në tavolinën e dialogut. Ne kemi pasur për disa vite një dialog që është zhvilluar në Bruksel, do të thotë në Bashkimin Europian dhe ai dialog ka prodhuar disa marrëveshje. Në ato marrëveshje ne i kemi marrë normalisht obligimet tona, i kemi ratifikuar, i kemi implementuar përderisa Serbia është treguar më e rezervuar, ndoshta injoruese totalisht ndaj atyre marrëveshjeve, por fatkeqësisht edhe me tërë atë injorim të marrëveshjeve të arritura ne Bruksel me garantim të Bashkimit Europian, Serbia përparoi në rrugën e saj drejt BE-së, filluan t’i hapeshin kapitujt dhe e mori fuqishëm një ofrim në reformat për t’u afruar në BE. Kosova me tërë përqafimin e vlerave të njëjta euro atlantike dhe me një disiplinë në këtë dialog, nuk mori gati asgjë, mbetemi ende shteti më i izoluar dhe ende nuk kemi përparuar aq sa kemi pritur.

Dhe kjo është një nga arsyet z. Selimi, kam përshtypjen që e gjithë klasa politike ne Kosovë por mbi të gjitha, aleanca, ka insistuar në afrimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, marrjen pjesë të tyre direkt në dialogun mes Serbisë dhe Kosovës?

Po, edhe ajo ndodhi. Kryeministri Haradinaj që atëherë në Bruksel para disa viteve ka insistuar që SHBA të jenë pjesë e tavolinës prandaj edhe ka pasur një shkarje në atë kohë me Federica Mogherini, te cilët ishin kategorik kundër kyçjes së SHBA, por më pastaj SHBA si garanci e jona e vetme për avantazhin e të qenit të barabartë në tavolinë me Serbinë, pasi që u kyçën ne i patëm disa përparime. Patëm dy marrëveshje, njëra kishte të bënte me komunikacionin tokësor, njëra me komunikacionin ajror.

Ndërhyrja e SHBA u materializua relativisht shpejt në raportet mes dy vendeve?

Absolutisht për shkak se ne ishim palë e njëjtë në bisedime, pra ne konsiderohemi nga ta si palë e barabartë në këto bisedime edhe marrëveshja, e cila u arrit rishtazi në të cilën ne morëm përgjegjësi por edhe të drejta, ishte një simbol i SHBA se palët duhet të jenë të barabarta, se palët duhet të përfitojnë në këto marrëdhënie, se këto marrëdhënie janë pozitive për të dy palët, do të thotë, rregullimi i fqinjësisë së mirë dhe normalizimi i marrëdhënieve mes Serbisë dhe Kosovës, është në benefit të  dy palëve. Kjo marrëveshje kishte më shumë një fokus ekonomik, pra ne i patëm garancat nga SHBA që do të investojnë në mënyrë të madhe në infrastrukturën tonë, pra i kishim aty edhe përfaqësuesit e bankës eksport import të SHBA, te MÇ-së, të institucionit zhvillimor financiar të tyre, të cilët morën obligim të fillojnë menjëherë punën e këtyre investimeve. Për më shumë, nga këto bisedime ne nxorëm edhe njohjen nga Izraeli, do të thotë që ishte një sukses i SHBA, normalisht si në çdo marrëveshje ne bëmë edhe kompromise.

Doja t’i merrja me radhë disa nga ato që ju i quani kompromise z. Selimi. U diskutua qysh përpara nënshkrimit të marrëveshjes, por edhe më pas, madje Kosova zien, sa i përket elementit që ka të bëjë me sovranitetin ndaj liqenit ne veri të Kosovës, të Ujmanit. A mendoni se kjo marrëveshje e cenon sovranitetin e Republikës së Kosovës ndaj kësaj pasurie të jashtëzakonshme të saj?

Unë mendoj që versioni përfundimtar i cili është nënshkruar,  garanton një studim fizibiliteti të cilin do ta bëjë Departamenti Amerikan i Energjisë dhe institucionet e tjera relevante të SHBA që për ne është një garancë e objektivitetit edhe e barazisë tonë ndaj Serbisë dhe ky studim i fizibilitetit do të jetë rreth shfrytëzimit të liqenit të Ujmanit për çështje të energjisë, pra mbi 80% e këtij liqeni është pronë e Kosovës, diku më pak se 20 % është pjesë e Serbisë, por ky studim i fizibilitetit do të jetë një udhëzues se si do të shfrytëzohet liqeni për përfitime të energjisë.

Ndjesë që ju ndërhyj! Përse ishte i nevojshëm një studim fizibiliteti për liqenin e Ujmanit?

Ishte i nevojshëm për shkak se studimi i fizibilitetit ne do të na hapë rrugë në diversifikimin e furnizimit tonë me energji. Një pikë tjetër ka të bëjë me diversifikimin e energjisë, i cili potencialisht mund të jetë edhe marrëveshja për gazin likuid, të cilin e sjellin SHBA përmes Italisë dhe ky diversifikim energjitik i ndihmon edhe Kosovës edhe Serbisë që të jenë më të pavarura dhe më efikase. Pra studimi i fizibilitetit nga SHBA ne na jep garancë politike por na jep edhe garancë të një zhvillimi ekonomik.

Atëherë pse gjithë kjo zhurme në Kosovë z.Selimi? Opozita e cilëson cenim serioz të sovranitetit.

Nga versioni i parë, pra tash dy versione, më duket dy kanë dalë në media. Versioni i parë në të cilin thuhet se palët ndajnë liqenin e Ujmanit për çështje të energjisë ka dalë studimi i fizibilitetit që do të thotë se tash amerikanët do të bëjnë një udhëzues për ne se si të shfrytëzohet liqeni për energji e jo që ne të ndajmë liqenin e Ujmanit, pra dallon substancialisht formulimi i asaj pike.

Pra kjo është një ndihmë që ndoshta SHBA nëpërmjet këtij studimi bëjnë për Kosovën apo jo ?

Po na udhëzojnë dhe riformulimi i asaj pike ka qenë pozitiv për ne, se po të ishte ajo pikë e tillë siç kishte mbetur atëherë do të mund të interpretohej edhe ashtu.

Këtu ka të bëjë edhe ndërhyrja energjike e z. Haradinaj nga Prishtina i cili kërcënoi se do t’i tërhiqte ministrat, pra ju dhe ministren e jashtme menjëherë nga qeveria në rast se do të kalonte drafti i parë?

Sa i përket delegacionit, te udhëhequr nga kryeministri Hoti, normalisht në delegacion, koalicioni ka hise të barabartë, pra e kemi LDK, AAK dhe Nismën andaj përfaqësues në delegacion, jemi anëtar të këtyre partive që e përbëjnë koalicionin. Aktivizimi i z. Haradinaj nga Prishtina dhe roli i tij aktiv për këtë marrëveshje ka qenë, mund të them, ndryshues pozitivisht pasi që këshillat e tij dhe sugjerimet e bënë marrëveshjen më të mirë për ne. Ne normalisht kemi diskutime, kemi diskutime dhe brenda koalicionit jo vetëm për çështje të dialogut por edhe për çështje të tjera dhe këto diskutime shumë shpesh i bëjmë hapur, që mendoj se është pozitive për shkak që publiku duhet ta dijë për pajtimet dhe mospajtimet e një koalicioni qeverisës, por unë mendoj që koalicioni mbetet i qëndrueshëm pasi që ne ende qeverisim bashkë edhe intervenimet e tilla veçanërisht të z. Haradinaj, i cili e ka një përvojë të jashtëzakonshme në dialogim dhe gjithashtu e ka një njohuri për çështjet e sovranitetit dhe çështjet e shtetit ka qenë një pikë kthese në pikat e kësaj marrëveshje.

Z. Selimi ju nënvizuat faktin që pati ndërhyrje të z. Haradinaj në kuadër të delegacionit në Shtetet e Bashkuara, ndërkohë a mendoni që ka krisje sado të lehtë, mes jush si përfaqësues i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës dhe Lidhjes Demokratike nga ana tjetër, pasi duket sikur z. Haradinaj ende është i pakënaqur me protagonizmin, ta quajmë kështu, të kryeministrit Hoti dhe insiston vazhdimisht që në te gjitha negociatat, ju apo Ministrja e Jashtme, pra përfaqësues të partisë së tij të jenë të pranishëm në këto negociata kruçiale?

Unë mendoj që fakti që kryeministri Haradinaj, kryetari Mustafaj dhe kryetari Limaj janë garant të këtij koalicioni, kjo do të thotë që ata janë pajtuar që qeveria të jetë e tillë çfarë është, pra edhe mos marrja e rolit aktiv të kryeministrit Haradinaj në këtë qeveri është zgjedhje e tij andaj intervenimet e tij janë intervenime për çështje nacionale. Sa i përket çështjeve sektoriale  absolutisht qeveria udhëhiqet nga z. Hoti por për çështjet nacionale siç është dialogu unë mendoj se është e mirëpritur dhe e domosdoshme që garantuesit e këtij koalicioni që e kanë nënshkruar platformën qeverisëse, të kyçen aktivisht pasi ata e kanë hisen e formimit të kësaj qeverie, që do të thotë aktivizimi i tyre në çështjet nacionale i bën mirë dhe është udhëzues për qeverinë. Normalisht qeveria i ka pushtetet e veta që ja jep kushtetuta por kjo qeveri është bërë për një marrëveshje e ajo marrëveshje është si kushtetuta pasi që prej saj ka dalë platforma qeverisëse e jona edhe ato intervenimet tona apo shtesat tona në platformën qeverisëse janë shtesa të cilat ne i mbrojmë, do të thotë ministrat e aleancës që qeverisin me atë platformë në të cilën është një dakordancë e liderëve partiak, pra ne duhet t’i mbrojmë dhe duhet t’i realizojmë andaj edhe kemi dhe diskutime të brendshme se si të mbrohen dhe realizohen këto zotime që janë bërë në këto marrëveshje.

A e shihni mundësinë që kjo krisje e lehtë që u evidentua gjatë javës së fundit mund të çojë në skizmë dhe në rënie të koalicionit?

Unë mendoj që koalicioni është stabil, unë mendoj që koalicioni qeverisës ka diskutim të brendshëm, ka diskutim edhe të hapur, mendoj që për çështjet sektoriale të fushave të tjera ne jemi në dakordancë të plotë, qoftë zhvillimit ekonomik, studimit të ligjit, mirëqenies sociale por në çështjet nacionale siç është dialogu unë mendoj që ky diskutim ka qenë pak më intensiv, andaj ka mundur të duket si një shkarje apo mosmarrëveshje për shkak që çështjet nacionale janë çështje shumë të ndjeshme për të cilat përgjegjësia shkon përtej koalicionit qeverisës, shkon përtej kësaj marrëveshje.

Z. Selimi me formimin tuaj dhe me pozicionin tuaj në qeverinë e re doja t’ju bëja një pyetje të cilën nuk e kam konsumuar me politikanët e tjerë kosovar. Si shpjegohet fakti që në Kosovë nuk ekziston një konsensus i përgjithshëm mbarëkombëtar ku të jenë të përfshira politika dhe populli, pra të ketë një konsensus për këto piketa kaq të ndjeshme dhe kaq jetike që kanë të bëjnë me vetë ekzistencën e Kosovës, pra secila forcë politike që merr pushtetin duket se ka qëndrimin e saj ndaj tyre ndërkohë që opozita e kundërshton. Përse nuk ka arritur që të krijohet një konsensus mbarë kombëtar dhe mbarë politik për këto elemente kruciale për të tashmen dhe për perspektivën afatshkurtër të Kosovës?

Unë mendoj që në përgjithësi parimet e dialogut kanë dakordancë nga të gjithë. Ato parime janë që mos të preket sovraniteti territorial i Republikës së Kosovës dhe mos të preket sistemi unitar i shtetit tonë, pra për këto kanë absolutisht pajtim të gjithë. Demokracia në Kosovë, demokracia pluraliste që na jep kushtetuta është shumë vivide, pra vlon dhe kombinimet që bëhen mes partnerëve të koalicionit janë kombinime me një matematikë pak më të komplikuar sepse ka dy-tre-katër partnerë të cilët hyjnë në koalicion qeverisës andaj kur të hyjnë këto partnerë në koalicionin qeverisës edhe debati bëhet më i zëshëm. Demokracia jonë është e tillë, pluralizmi jonë është i tillë dhe unë nuk kam asnjë dyshim që për çështjet nacionale siç është sovraniteti, territori edhe sistemi unitar i shtetit tonë ekziston ndonjë mosmarrëveshje aq e madhe sa për të destabilizuar politikisht vendin. Ne kemi pasur edhe marrëveshje më të vështira në të kaluarën, të cilat edhe opozita i ka votuar do të thotë qoftë nga vitet e mëhershme të cilat kanë qenë të vështira por kur ka ardhur puna tek subjektiviteti jonë ndërkombëtar është rreshtuar në një marrëveshje që ka menduar se është e mirë për Republikën e Kosovës.