Teksa fillojnë bisedimet mes Kosovës e Serbisë në Shtëpinë e Bardhë, kryeministri, Avdullah Hoti thotë se Serbia duhet ta njohë përfundimisht Kosovën, ose do të rrezikohet e ardhmja e dy vendeve ne BE.
Foreign Policy ka biseduar me kryeministrin Hoti rreth shpresave të tij për takimin dy-ditor, transmeton Indeksonline.
FP: Cilat janë aspiratat tuaja për këto bisedime në Shtëpinë e Bardhë me Presidentin serb Aleksandar Vuçiq? Çfarë shpresoni nga këto bisedime?
Avdullah Hoti: Ne kemi biseduar me Serbinë për gati një dekadë. Ne e shpallëm pavarësinë tonë në vitin 2008, dhe pastaj Serbia kërkoi një mendim nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë nëse Deklarata jonë e Pavarësisë shkel ndonjë ligj ndërkombëtar. Në korrik 2010, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë vendosi që kjo deklaratë nuk e ka shkelur ligjin ndërkombëtar. Një vit më vonë, në vitin 2011, ne filluam diskutimet tona në Bruksel për çështje të ndryshme për të normalizuar marrëdhëniet midis dy vendeve. Dhe kemi arritur një numër marrëveshjesh, më shumë se 30 marrëveshje. Shumica e tyre nuk janë zbatuar. Pse? Sepse ne thjesht nuk mund ta adresonim çështjen kryesore, e cila është njohja reciproke midis dy vendeve.
Këtë herë në Uashington, ne kemi një axhendë të fortë për përmirësimin dhe forcimin e bashkëpunimit ekonomik midis dy vendeve, zhvillimin e projekteve të mëdha në infrastrukturë që do t’i bënin dy ekonomitë tona më të lidhura me njëra-tjetrën dhe me rajonin, dhe përtej rajonit gjithashtu. Sigurisht, çështja kryesore mbetet një zgjidhje përfundimtare, një marrëveshje paqeje midis dy vendeve që do të zgjidhë një herë e përgjithmonë çështjen e hapur midis dy vendeve, e cila është njohja reciproke, sepse duket se pa e adresuar këtë çështje kryesore, thjesht nuk mund të arrihet një normalizim i plotë midis dy vendeve.
FP: A jeni optimist që Presidenti Vuçiç do të pajtohej me ato kushte? Në një intervistë me ne në fillim të këtij viti ai tha se shumica e serbëve do të preferonin që konflikti i ngrirë me Kosovën të vazhdonte.
Avdullah Hoti: Është e vështirë të thuash sepse Presidenti Vuçiç vazhdon të thotë se ai nuk do të pranojë një marrëveshje që përfshin njohjen reciproke. Realiteti është se nuk ka zgjidhje tjetër përveç njohjes reciproke midis dy vendeve. Por mendoj se e mira është që tani ne shohim angazhim të fortë nga vendet kryesore si SH.B.A., Gjermania, Franca dhe disa vende të tjera të BE-së për të arritur një marrëveshje përfundimtare.
FP: Çfarë duhet bërë për të thyer bllokimin?
Avdullah Hoti: Epo, unë mendoj se duhet t’i bëhet shumë e qartë Serbisë se mënyra e vetme për të përparuar në integrimin në BE dhe integrimin Euro-Atlantik është arritja e një marrëveshje përfundimtare me Kosovën. Ne po përpiqemi të jemi shumë konstruktivë. Por përsëri, Serbia po luan me të dy letrat. Pak para se të vinte këtu dhe para takimeve të tjera në Bruksel, Presidenti Vuçiç viziton Moskën dhe takon vende të tjera, siç thashë, duke luajtur me të dy letrat.
FP: A jeni i shqetësuar që marrëdhënia gjithnjë e më e ngushtë e Beogradit me Kinën dhe marrëdhënia shumë e ngushtë me Moskën mund të minojnë ndikimin që fuqitë perëndimore kanë mbi Serbinë, për ta ndihmuar atë ta sjellë atë në tryezën e negociatave për çështjet kryesore?
Avdullah Hoti: Unë besoj se zgjidhja e vetme për të gjithë rajonin, përfshirë Serbinë, është integrimi në BE. Është për të ardhur keq që të shohim udhëheqjen serbe të kthehet nga lindja herë pas here, duke forcuar lidhjet ekonomike me lindjen ose madje duke lidhur disa marrëveshje për të blerë dhe shitur armë ushtarake. Por nuk ka dyshim se i gjithë rajoni ka një perspektivë të BE-së. Dhe posa ta kuptojë Serbia, më mirë për të gjithë rajonin. Sa i përket vendit tonë, ne nuk shohim asnjë alternativë tjetër përveç integrimit euro-atlantik. Kur fillova punën time si kryeministër [këtë qershor], ne i hoqëm të gjitha pengesat pasi ato u panë nga komuniteti ndërkombëtar. Dhe tani ne në fakt po kërkojmë disa rezultate konkrete.
FP: I dërguari special i SHBA për bisedimet në Serbi dhe Kosovë, Richard Grenell, ka thënë se këto bisedime të premten do të përqendrohen kryesisht në bashkëpunimin ekonomik. A jeni optimist se lidhjet më të mëdha ekonomike mund të çojnë në një përmirësim të marrëdhënieve politike?
Avdullah Hoti: Shpresoj që po. Unë besoj fuqimisht se duke u përfshirë në një dialog mbi bashkëpunimin ekonomik dhe duke filluar projekte në shkallë të gjerë, mendoj se do të forconim ekonominë dhe bashkëpunimin midis dy vendeve. Unë e shoh këtë si një veprim plotësues, mbështetës drejt marrëveshjes përfundimtare.
FP: Ekzistojnë spekulime se Shtëpia e Bardhë është e etur për një marrëveshje midis Serbisë dhe Kosovës për të forcuar reputacionin e Presidentit Trump si një marrëveshës. A jeni i shqetësuar se mund të presionohet Kosova për një marrëveshje që mund të jetë e pafavorshme?
Avdullah Hoti: Nuk ka kurrfarë presioni. Na u kërkua të vinim në Uashington për t’u ulur së bashku për të arritur një marrëveshje mbi bashkëpunimin ekonomik midis vendeve të përqendruara në, siç thashë më parë, disa projekte të shkallës së gjerë të infrastrukturës që do të forcojnë bashkëpunimin ekonomik midis dy vendeve dhe që do të integronte rajoni në drejtim të bashkëpunimit ekonomik. Por nuk ka asnjë presion.
