Presidenti Joe Biden ka urdhëruar agjencitë e inteligjencës amerikane të kryejnë një rishikim 90-ditor të asaj që dihet për origjinën e Covid-19 dhe nëse ai mund të ishte “arratisur” nga një laborator në Wuhan.
Pra, çfarë do të thotë kjo për teorinë e rrjedhjeve laboratorike?
A janë shfaqur prova të reja?
Pavarësisht nga njoftimi i Biden dhe histori të ndryshme në mediat amerikane që pretendojnë se mbështetja po rritet për teorinë e rrjedhjeve të laboratorit Wuhan, përgjigjja është se çuditërisht pak ka ndryshuar në aspektin e provave me cilësi të mirë – të paktën në domenin publik, shkruan The Guardian, përcjell Telegrafi.
Pretendimi i ri më goditës në ditët e fundit, përpara njoftimit të Biden, ishte në Wall Street Journal, i cili raportoi se agjencive të inteligjencës amerikane u është thënë se personeli (tre veta) pa emër në Institutin e Virologjisë Wuhan (WIV) ishin mjaft të sëmurë për të shkuar në spital në nëntor të vitit 2019 me simptoma që mund të kenë qenë coronavirus.
Sa të besueshme janë provat?
Inteligjenca në lidhje me personelin në WIV është përshkruar si provë nga një burim i huaj, domethënë nuk ishte marrë – ose vërtetuar deri më tani – nga një agjenci e inteligjencës amerikane, dhe fillimisht ishte parë nën administrimin e Trump.
“Ishte shumë e saktë”, i tha një burim WSJ, por shtoi paralajmërimin thelbësor: “Ajo që nuk ju tha ishte saktësisht pse u sëmurën”.
Sipas New York Times, jo një por dy dokumente të inteligjencës u prodhuan për të diskutuar rreth punëtorëve të sëmurë, njëri u përqendrua në tre individë, i dyti për atë që dihej për origjinën e coronavirusit.
Ka shumë çështje, megjithatë, me mënyrën e interpretimit të këtij informacioni.
Pyetjet përfshijnë nëse simptomat e shikuara ishin të coronavirusit ose gripit të keq (ose diçka tjetër) dhe nëse sëmundja – nëse ishte coronavirus – kishte të bënte me punën në laboratorin e tyre, ose thjesht sugjeron që Covid-19 po qarkullonte në popullatën e përgjithshme në Wuhan disa javë më herët nga sa supozohej, përcjell Telegrafi.
Komentet e Biden, duke filluar rishikimin, janë zbuluese – jo më pak kur ai tha se komuniteti i inteligjencës amerikane “nuk beson se ka informacion të mjaftueshëm” për të kuptuar plotësisht gjasat e skenarëve të ndryshëm për shpjegimin e origjinës së virusit që shkakton Covid-19.
Biden zbuloi gjithashtu se dy nga 18 agjencitë e inteligjencës amerikane anojnë nga teoria se “u hodh” nga një specie kafshë tek njerëzit dhe “njëra anon më shumë” teorisë laboratorike, duke sugjeruar një mungesë të qartë të qartësisë.
Ndërkohë, jashtë qarqeve të inteligjencës amerikane, konsensusi i gjerë midis ekspertëve shkencorë mbetet se shpjegimi më i mundshëm është se Covid-19 “u hodh” te njerëzit nga një kafshë në një ngjarje natyrore.
Atëherë, ku jemi me teorinë e kafshëve?
Realiteti është se identifikimi i “strehuesve” kafshë në shpërthimet e kaluara të coronavirusit ka qenë një proces i gjatë dhe i pasigurt.
Një çështje tjetër është se një vëmendje e madhe e hulumtimeve për origjinën e Covid-19 deri më tani është mbështetur në fushën shumë të specializuar të interpretimit të sekuencave gjenike të virusit, një zonë që është më pak e arritshme për jo-ekspertët, përfshirë gazetarët.
Por a nuk ishte një mision i Organizatës Botërore të Shëndetësisë në Wuhan për të studiuar origjinën e Covid-19?
Ishte vërtet. Por termat e referencës së këtij misioni, të rënë dakord me Kinën, do të studionin origjinën e mundshme shtazore të coronavirusit, një fakt që ishte i njohur për SHBA dhe vendet e tjera.
Ai nuk përfshinte parashikime për një auditim të laboratorit WIV ose për të parë të ashtuquajturën hulumtim “fitimi i funksionit” në laboratorin e viruseve, për të cilën kinezët nuk ka gjasa të kenë rënë dakord.
Gjatë këtij misioni në Wuhan, studiuesit kaluan vetëm tre orë në laborator.
Sidoqoftë, në komentet publike anëtarët e ekipit ishin skeptikë ndaj teorisë së rrjedhjeve laboratorike pas vizitës së tyre, në bazë të asaj që u lejohej të shihnin – edhe pse kjo nuk përjashton që materiali tjetër të jetë fshehur.
Dhe Kina, siç e bëri të qartë kreu i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus, nuk ofroi të gjithë informacionin për të cilin shumë kishin shpresuar, duke përfshirë të dhëna të plota epidemiologjike për rreth 174 rasteve të hershme.
Pse është kthyer teoria e rrjedhjeve laboratorike tani?
Kjo është e komplikuar. Armiqësia e hapur e administratës Trump ndaj Kinës dhe mënyra se si shtyu pretendimet e rrjedhjeve të laboratorit, duke përfshirë një dosje të dyshimtë që po bënte xhiron vitin e kaluar, e bëri atë një burim mjaft të diskutueshëm.
Ardhja e një administrate Biden, e cila është më pak armiqësore ndaj Kinës, e kombinuar me kufizimet në hetimin e OBSH-së, krijoi një mjedis ku disa janë ndjerë të aftë të bëjnë pyetje në lidhje me origjinën e Covid-19 pa u dukur “të ndikuar në komplotet” e epokës Trump.
Sidoqoftë, si sulmi i Bengazit në 2012, teoria e rrjedhjeve të laboratorit Wuhan mbetet diçka si një arsye e famshme për SHBA-në në mes të asaj që në thelb është një luftë e ftohtë midis SHBA-së dhe Kinës.
Kjo përpjekje, e raportuar për herë të parë nga CNN, u nis në heshtje nga sekretari i atëhershëm i shtetit, Mike Pompeo, vjeshtën e kaluar dhe thuhet se u zhyt shpejt në shqetësim se ishte pjesë e një përpjekje të politizuar nga administrata Trump për të fajësuar Kinën dhe faktet e zgjedhjes së qershisë për të provuar një teori.
Në të vërtetë, një burim i cituar nga CNN ishte shumë kritik për punën që po bëhej.
“Ata në thelb e kryen atë në fshehtësi,…”.
Kjo tingëllon si diçka e njohur
Po vërtet. Shumë aspekte të historisë së rrjedhjeve të laboratorit në Wuhan kanë jehonë të kërkimit të armëve të shkatërrimit në masë, në prag të luftës në Irak në vitin 2003.
Ashtu si tani, ekspertët (atëherë inspektorët e armëve gjithashtu nën patronazhin e një organi të KB) u dërguan në një mjedis tejet pengues mes një debati tepër të politizuar.
Pra, a është bërë më e besueshme teoria e rrjedhjeve laboratorike apo jo?
Përfundimi është se është akoma e pamundur të dihet me siguri, siç ka thënë Biden.
Aksidentet laboratorike ndodhin gjatë gjithë kohës, që do të thotë se pa prova të tjera një rrjedhje laboratorike mbetet një mundësi, përcjell Telegrafi.
Përvoja e Sars dhe Mers sugjeron që coronavirusët shpërthejnë natyrshëm dhe se të kuptuarit e origjinës së tyre është e vështirë.
Pengesat kineze të kërkimit në origjinën e Covid-19, të kombinuara me promovimin e vet të teorive të konspiracionit mbi një origjinë të huaj të sëmundjes, e bëjnë atë të duket sikur ka diçka të keqe për të fshehur.
Dhe siç demonstroi përvoja e inspektorëve të armëve në Irak, pengesa mund të keqkuptohet thellësisht si sugjerim i një motivi.
Dhe aty ku jemi sot, siç e tha Adam Taylor me zgjuarsi në Washington Post të enjten, nuk është askund pranë një “zgjidhjeje”.
